رشد روز افزون گالری های هنری نشان از میزان پتانسیل نهفته در آنها برای رشد و رونق اقتصادی هنرهای تجسمی در ایران دارد. گالریهای هنری اساسیترین مراکز برای رشد و نماینده فرهنگ هر منطقه هستند. ازاین رو در این نوشتار سعی داریم بر مهمترین تاثیرات متقابل مردم، بازدید آنها و فعالیت گالریها در افزایش اشتیاق به هنر و تربیت جامعهای فرهنگی بپردازیم.
نگارخانهها و گالریهای هنری در فقدان فرهنگسازیِ سازماندهیشده با انتخاب درست و شایستۀ آثار هنری متعالی در نبود امکانات برای احیای فضای فرهنگی و هنری کشور میتواند با قابلیتها و دسترسیهایشان به بهترین نوع هنر در کشور به عنوان جریانهایی فرهنگساز عمل نمایند و در نبوغ و شکوفایی هنر کشور و رشد اقتصاد هنر تاثیر بسزایی داشتهباشند.
گالری ها میتوانند با تبلیغات گستردۀ مجازی و همینطور ارتباط با پژوهشکدهها، دانشگاهها و استخدام کارکنان حرفهای، در شناساندن هنرِ به نمایش درآمده، توجه به هنر را افزایش دهند.
اما این سوال مطرح میشود که بازدید از گالریها، نگارخانهها و یا موزهها با علم به اینکه با مقتضیات مالی خود توانایی خرید اثرهنری را نداریم، چه آوردهای میتواند برای ما داشته باشد؟
عموما تنگنای اقتصادی کنونی دلیل موجهی برای افراد میشود که در خانه بمانند و بهانهای برای بازدید نکردن از گالریها و موزهها را فراهم کنند. با اینکه میزان سرمایهای که برای تفریح بین افراد مصرف میشود رقم ناچیزی نسبت به پوشاک و خوراک و یا حتی مواد غیرضروری دارد باز هم رغبت عموم مردم برای مراجعه به گالریها بسیار ناچیز است. اطلاعاتی که از تحقیقات به دست آمده است نشان میدهد مردم شادتر، مردمی هستند که درآمد خود را به جای خرید مواد و خوراک، به تفریح میگذرانند. در این بین گالریهای هنری با بازدید مجانی این مورد را برای بازدید و تفریح و شادتر کردن شما بر عهده دارد. اما با این وجود چرا همچنان بازدید از گالریها چشمگیر نیست؟ چه عواملی باید برای بازدید از گالریها در نظر بگیریم؟
باید دانست که هیچ چیز بهتر از این نیست که در میان جمعی از افرادی قرار بگیرید که به هنر عشق میورزند. علاوه بر آن در طول زمان برگزاری آن در محیط آرام و دوست داشتنی که همۀ افرادِ حاضر به آثار عشق میورزند در خلوت بتوانید با آثار هنری رابطه شخصی برقرار کنید. در این بین شکی نیست که سود اقتصادی حاصل ازین بازدید در رشد اقتصادی موثر است، شما با بازدید از گالریها اگرچه خریدی نمیکنید و تنها برای بازدید از آثار هنرمندان مراجعه میکنید، اما در واقع علاوه بر انجام کاری فرهنگی، به کسب و کارهای فرهنگی کوچک رونق و اعتبار میبخشید و با هنر مراجعه به نگارخانهها و گالریها در واقع شما در حال حرکت در زنجیرهای خواهید شد که برای آنها و نمایشگاههای بعدی و با رونق بخشی به آنها، امکانات و اعتبار فراهم کنید، به هر حال نباید قدرت توجه و جذبه را برای فعالیتهای مداوم این مراکز مستقل فرهنگی نادیده گرفت. همچنین علاوه بر سود اقتصادی حاصل از فروش آثارهنری در گالریها که در نتیجۀ بازدید عمومی و اهمیت به کار گالریها به وجود میآید، نقش اولیۀ گالریها به وجود آمدن تعامل و آموزش و برقراری ارتباط هنر و افراد جامعه به وقوع خواهد پیوست. گالریها قطعا میتوانند برای بازدیدکنندگان، الهامبخشِ شروع مطالعه دربارۀ هنر، سبکها، مکاتب، تاریخ هنر و… شوند.
در واقع گالریها محیطهایی غیررسمی برای یادگیری تکنیک و فنون سبکهای جدید نیز خواهند بود. همچنین با این تعامل فرهنگی با هنرمندانِ سبکهای متفاوت میتوان میزان خلاقیت خود را افزایش داد. در واقع شما وارد یک فرایند مادامالعمر خواهید شد که به موجب آن افراد به نگرشها، ارزشها، مهارتها و تجربیات هنرمندان دیگر بهرهمند شوند. گالریها بیش از سایر مراکز فرهنگی ممکن است باعث ارتباط گرفتن شما و بحث و تبادل نظر، فکر و اندیشۀ شما با دیگران شوند و شما را به یک بخش پویای از جامعه تبدیل کنند. گاها کلکسیونرهای هنری که درباره گالریگردیهایشان اظهارنظر میکنند اغلب از زمانیکه مجبور به گالریگردی و بازدید از نگارخانهها و موزهها میشوند، در خود احساس تحول میکنند، آنها معتقدند بازدید از گالریها، گفتگو با هنرمندان و دیدن هنر و آثار هنری، آنها را دقیقتر، گرم و صمیمیتر، آزادتر، خلاقتر و با تحمل بیشتر و حتی انسانهای باهوشتری کرده است.
از دیگر تاثیرات اساسی گالریگردی تحریک تخیل، معرفی جهان تازه و ناشناختۀ ساخته شدۀ ذهن و قوه خلاقۀ هنرمندان، ارائۀ محیطهای منحصر بهفرد برای گذراندن وقت با خانواده و هم صحبتی با دوستانتان است. در واقع گالریگردی یک شانس برای اتصال و ارتباط و بهترین راه برای درک و کشف ادراکات، احساسات و افکار نوآورانه در شما میشود.
اما در بازدید از گالریها فراموش نکنیم کودکان را نیز همراه داشته باشیم، یکی از علل رکود و عدم علاقۀ بزرگسالان در کشور، آموزش ندیدن و عدم فرهنگسازی برای بازدید و دیدار موزهها و گالریها در کودکی است. عموما هیچ یک از ما در ایران آموزش ندیدهایم که بازدید از موزهها و گالریها به عنوان یک فعالیت فرهنگی، نمود و ظهور رشد فرهنگی کل کشور را فراهم میکند. اگرچه از قول جیک چپمن هنرمند انگلیسی بازدید یک کودک از گالری اتلاف وقت خواهد بود و پدران و مادرانی که کودکانشان را مجبور به گالریگردی و بازدید از موزهها میکنند متکبر و خودخواه خطاب میکند. در نظر او والدین به غلط تصور میکنند کودکشان میتواند هنرمندانی چون مارک روتکو و یا جکسون پولاک را درک کند، حتی او پا را فراتر از اتلاف وقت مینهد و ایستادن آن کودک در مقابل اثر پولاک را توهین به پیشگام اکسپرسیونیسم انتزاعی میداند. او میگوید کودکان هنوز انسان نیستند و از درک آثار هنری عاجزند بنابراین آن را زشت و توهینآمیز تعریف کرده است.
اما ما با قبول اینکه کودکان ممکن است بخشی از مفاهیم موجود در آثار را درک نکنند، این حرکت را ازین جهت ارزشمند میدانیم که قوۀ خلاقیت کودکان را میتوان با گالریگردی تحریک کرد، و گرچه قطعا از ارزش، پیچیدگی آن اثر هنری نخواهد کاست، بلکه معتقدیم هر اثر هنری بزرگ باید با هر انسانی که قوه تخیل و تعقل دارد بتواند ارتباط برقرار کند و هر کس در سطح خود از آن اثر هنری فهمی دریافت کند. این بازدیدها از گالریهای هنری نه تنها باعث گسترش افق دید کودک خواهد شد، بلکه کنجکاوی و پرورش داستان سرایی را در کودک افزایش خواهد داد. چرا که تماس زودرس کودکان با این فضاها قطعا باعث پرورش حس کنجکاوی آنها در مورد جهان اطراف، مردم و چیزهایی که جهان مارا تشکیل میدهد؛ خواهد شد و جهانی جدید از تخیل و اکتشاف را برای آنها گشوده خواهد شد.