نادر فارغی

نقد عکس : نادر فارغی

توصیه های زیر بدین منظور ارائه شده اند تا هرگونه بحثی را درباره عکاسی روح ببخشند، خواه هنرمندی که تصویر را ایجاد کرده است حاضرباشد یا نه، خواه بحث رسمی باشد یا غیررسمی و خودمانی، خواه هدایت شده باشدیا خود انگیخته وآنی، این توصیه ها برای نقد کارگاهی نیز می توانند مفید واقع شوند.

نادر فارغی

نادر فارغی

* آنچه را می بینیدتوصیف کنید. توصیف عکس برای جمع، هنگامی که همه میتوانندتصویر را ببینند، ممکن است مسخره به نظر برسد؛ گرایش بر این است که هر کس می تواند آنچه را ما می بینیم ببیند، در نتیجه، از توصیف چیزی که گمان می کنیم واضح و بدیهی است معذب می شویم. اما آنچه در نظر شما آشکار است، ممکن است از نظر شخصی دیگر پنهان بماند. اگر بیست نفر عکسی را توصیف کنند، هر کس به جنبه های مختلفی از آن خواهد پرداخت، بر نکاتی خاص تأکید خواهد کرد و نسبت به موضوعاتی مختلف هیجان و اشتیاق نشان خواهد داد.

* موضوع عکس را بررسی کنید. گرایش عکاسان براین است که دربارۀ شکل عکاسی بحث کنند، ولی خجالت می کشند به بررسی موضوع عکس بپردازند، زیرا گمان می برند که این نقطه آنقدرعیان است که نیازبه بحث ندارد. ولی، در برخی موارد، مثلا برای نوشتن نقدی حرفه ای درباره آثارعکاسان مطرح، بررسی موضوع عکس از نظر نقادانه اهمیت اساسی دارد.
عمل توصیف همچنین زمانی را که گروه به صورت فعال به بررسی هرعکس تخصیص می دهد طولانیتر می کند. بحثهای توصیفی میتوانند هم برای جمع وهم برای عکاس سخت روشنگرانه باشند. چیزهایی که سایرین می بینند و آنچه نادیده می گذارند اسباب شگفتی و حیرتشان خواهد شد.

* ارتباط فرم را با موضوع عکس بررسی کنید. هنگام بحث درباره خصوصیات صوری یک عکس، بکوشید دانسیته، کنتراست، فاصله کانونی و سایر عوامل ایجاد کننده کمپوزیسیون را که عکاس برگزیده است با موضوع مرتبط سازید و ببینید که چگونه این عوامل بر موضوع عکس تأثیر گذاشته اند. معادله ساده تفسیر موضوع + فرم = محتوا می تواند در بر دارنده مفاهیمی غنی باشد.

* بگذارید تفسیرتان نتیجۀ تلاشی جمعی باشد. هنگامی که دربارۀ عکسها به شکلی آزادانه یا به صورت نقدی سامان یافته سخن گفته می شود، غالبأ افراد یا تفسیر را به طور کلی نا دیده می گیرندیا به شکلی بسیار سطحی به آن می پردازند.
حضور عکاس در جلسه این امررا تشدید می کند. اغلب عکاس با بیان این مطلب که عکس دربارۀ چیست تکلیف مفهوم و معنای آن را روشن می کند. آنچه عکاس دربارۀ تصویر می اندیشد تنها یکی از تفسیرهای ممکن دربارۀ عکس است، و چه بسا بهترینشان هم نباشد، حتی اگر او با اقتدار و اعتماد به نفس بسیار این مفهوم را بیان دارد. اگر جزو گروهی باشید که یک عکس یا مجموعه ای از آثار را تفسیر می کند ، شما جزئی هستید از جمعی تفسیرگر. افراد در گروه تفسیرگران باید نظر خود را در مورد اثر بر پایۀ استنباطهای یکدیگر بنا کنند. می توانید با تلاشی جمعی به همرأیی در تفسیر برسید، یا بپذیرید که برای عکس مورد نظر تفسیرهای مختلفی وجود دارد . لیکن، اگر جزو گروهی باشید، ولی به تفسیرهای یکدیگر گوش نسپارید و نظرتان را بر پایۀ استنباطهای سایرین بنا نکنید ، به منزلۀ آن است که مزایای جزو گروه بودن را ضایع کرده اید.

* توصیه کنید که عکاس ساکت بماند. هنگام ادارۀ نقد با حضور خود تصویرساز، متوجه شده ام که اگر عکاسی که آثارش را بررسی می کنیم در بحث راجع به تصاویرش مشارکت نکند بحث پربار تر خواهد شد. بدین ترتیب، احتمال این که عکاس لطیفه های عصبی یا ماجراهای بی ربط تعریف کند، و در صدد دفاع از خود یا توجیه شفاهی آثارش برآید، کمتر خواهد شد. اگر عکاس از مسئولیت گفت و گوو دفاع از خود فارغ باشد بهتر خواهد توانست دیدگاههای شرکت کنندگان را راجع به عکسهایش درک کند. علاوه بر این ، سکوت عکاس مسئولیت نقد را برعهدۀ بینندگان خواهد گذاشت، و شکل مطلوب بحث نیز همین است.

* عکس را بر اساس پرسشهایی که بر می انگیزد تفسیر کنید. بگذارید تفسیرتان را پرسشهایی هدایت کنند، که ظاهرأ عکس طرحشان کرده است. متقابلأ، پرسشها و موضوعاتی را مطرح سازید که به ظاهرعکاس از آنها غافل مانده است. چه چیزهایی از عکس حذف شده اند؟ چه چیزهایی را عکاس قطعی و تردیدناپذیر فرض کرده است؟ این پرسشها شما را هدایت نمی کنند که ازعکاس سؤال کنید – پرسشها را دربارۀ عکس مطرح سازید و پاسخهایشان رانیز خودتان ارائه دهید، زیرا مفسر شمایید.

* از قضاوتهای عجولانه بپرهیزید. هنگام قضاوت راجع به عکسها، باید از قضاوتهای آنی وتنیجه گیریهای ارزیابی کنندۀ زودرس اجتناب بورزیم. اگر گفت و گویی ارزیابی کننده را با قضاوتی عجولانه آغاز کنیم، باید در تأ ییدش دلایلی ارائه دهیم و معیارهایی را که قضاوتهایمان بر آنها متکی است مشخص سازیم. باید آمادگی این را نیز داشته باشیم تا به دیدگاههایی گوش بسپاریم که دیدگاهمان را به چالش می خوانند.

* محیطهای ارائه دهنده را بررسی کنید. اثر در کجا به نمایش گذاشته شده است؟ چه کسی نمایش اثر را از نظر مالی تأمین می کند؟ چرا آن را اینجا می بینیم و نه در آن محیط؟ پاسخ به این گونه پرسشها می تواند زمینۀ اجتماعی اثر را مشخص سازد. حالا معادلۀ تفسیری می تواند به شکل زیر تعمیم بیابد: موضوع اصلی + فرم + زمینه = محتوا

* سوال کنید که عکس چگونه می خواهد قضاوت. آیا عکس قضاوت بر مبنای معیارهایی خاص را می طلبد ؟ آیا معیارهایی مشخص را برمی تابد؟ اگر بخواهیم هنگام قضاوت دربارۀ یک عکس یا یک نمایشگاه سخاوتمندی و بزرگواری ذهنی و معنوی نشان دهید، می توانید آثاررا براساس معیارهایی که از جانب خودشان توصیه شده اند ارزیابی کنید. با چه معیارهایی اثر بیشترین موفقیت را دارد؟ سپس، ممکن است بخواهید اثر را با معیارهایی بسنجید که با آن همخوانی و سازگاری ندارند. سرانجام، ممکن است ناگزیر به اتخاذ این تصمیم شوید که آیا با انتخاب معیار قضاوت را به عکس خواهید سپرد یا آنکه معیار خویش رابر آن تحمیل خواهید کرد .

* فرضها را بررسی کنید. نظریه ها راجع به زندگی، هنر و عکاسی ، اعم از اینکه آگاهانه به آنها پایبند باشیم یا ناخودآگاه، بر چگونگی عکسهایی که پدید می آوریم و نحوۀ سخن گفتنمان راجع به عکسها تأ ثیر می گذارند. فرضهای خود را دربارۀ هنر و عکاسی و رابطۀ شان با زندگی در نظر آورید. بررسی کنید که عکس از کدام فرض جهت و انگیزه می گیرد. برداشتتان از چیستی عکس کدام است ؟ چه چیزهایی دربارۀ عکس می آموزید؟

* صادق و بلند نظر باشید. رفتارهای صادقانه و توأم با بلند نظری نقد و هر گونه مباحثه دربارۀ عکسها را بهبود می بخشد. اگر مصمم باشیم که تلاشمان را برای بیان منظورمان به کار گیریم و نه در جهت تأ ثیر گذاردن بر مخاطبانمان ، بحثها با روحتر خواهند شد وشرکت کنندگان بیشتری خواهند داشت. اجتناب ورزیدن از پاسخهای جزم اندیشانه نیز درپیشبرد بحثها نقشی موثر ایفا می کنند . اظهار نظرهای جزم اندیشانه اسباب خشم و عصبانیت می شود، راه به مناظره های بی حاصل می برد، وبه جای آنکه موجب گسترش تفکر و گفتگوباشد ، مکالمه را به بن بست می کشاند.

در هر مباحثه ای، یکی از نکات در خوراهمیت این است که شنونده ای فعال باشید، به سخنران نشان دهید که گفته اش را شنیده اید، پاسختان معطوف به اظهارات او باشد و بر آنها تکیه داشته باشد ، حتی اگر در رد آنها است. حرف زدن به صدای بلند عمل مشکل آفرینی است، به ویژه در جمع، و هر چه موقعیت را برای خود وسایرین راحتتر و آسوده تر سازیم، بحث لذت بخشتر و پربار تر خواهد بود. نقد می تواند هم دوستانه باشد هم انتقادی.

گردآورنده : نادر فارغی
منبع : کتاب نقد عکس
نویسنده: تری برت
مترجم: اسماعیل عباسی

نقد عکس / نادر فارغی – ۱۳۹۱/۰۷/۰۹

منبع: آذفوتو




دیدگاهتان را بنویسید