ارکستر سمفونیک تهران به رهبری شهرداد روحانی بعد از شروع مجدد فعالیت خود که تحت حمایت بنیاد رودکی قرار گرفت، در یک سال گذشته کنسرت‌های متعددی را در داخل کشور و سایر نقاط جهان برگزار کرده است. از آن جمله می‌توان به چند اجرای موفق با ارکسترهای ایتالیایی اشاره کرد.
یکی از این اجراها در چند هفته اخیر با ارکستر جوانان جهان به رهبری دامیانو جورانا بود که ابتدا گروه کر ارکستر سمفونیک تهران در اجرایی مشترک با ارکستر جوانان جهان در کلیسای “سانتا ماریا” شهر رم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کلیساهای این کشور به روی صحنه رفت. این رویداد در پی عقد تفاهم‌نامه همکاری بین دفتر امور موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد فرهنگی هنری رودکی، دانشگاه هنر تهران با دانشگاه ساپینزا رم و ارکستر جوانان جهان بود.
مسئولانی از واتیکان، وزارت خارجه و فرهنگ ایتالیا و فرزاد طالبی مدیرکل دفتر امور موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جهانبخش مظفری سفیر ایران در ایتالیا و اکبر قولی رایزن فرهنگی ما در این کشور از جمله مهمانان ویژه این مراسم بودند.
همچنین در این رویداد، شهرداد روحانی، رهبر ارکستر سمفونیک تهران، رازمیک اوحانیان رهبر گروه کر، یکی از نوازندگان و گروه کر ارکستر حضور داشتند.
در این اجرا نخست “کنسرتو شماره ۲ ویولن” اثر یوهان سباستین باخ و سپس “گلوریا” اثر آنتوان ویوالدی به اجرا درآمد. “قطره‌های باران” و “باغ ایرانی” اثر شهرداد روحانی و “کجایید شهیدان” اثر ماندگار هوشنگ کامکار نیز اجراهای دیگر این برنامه بود.
سپس در تاریخ ۱۶ آذرماه همین برنامه در حالی در تالار وحدت تهران به اجرا درآمد که عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهمان ویژه این اجرا بود.
درمورد این اجراها با فرزاد طالبی مدیرکل دفتر موسیقی، علی‌اکبر صفی پور مدیرعامل بنیاد رودکی و رازمیک اوحانیان رهبر کر سمفونیک گفت‌وگویی صورت گرفته است.
فرزاد طالبی: موسیقی بهترین ابزار دیپلماسی فرهنگی است
فرزاد طالبی، مدیرکل دفتر موسیقی درباره نحوه حضور این ارکستر به هنرآنلاین گفت: بنیاد ارکستر جوانان جهان و دانشگاه ساپینزا هماهنگی‌ها و جلساتی را با رایزن فرهنگی ایران در رم داشتند و نسبت به توسعه همکاری موسیقایی تمایل نشان دادند. به همین منظور، جلساتی با محوریت دفتر موسیقی برگزار و سعی شد که این همکاری‌ها متناسب با نیازهای موسیقی در کشورمان شکل بگیرد که نهایتاً این موارد در توافق‌نامه‌ای مشترک گنجانده شد و بنیاد رودکی و دانشگاه هنر نیز به این تفاهم‌نامه پیوستند. اولویت اول این تفاهم‌نامه، ارتقاء سطح هنری ارکسترها بود که این موضوع برای ما دارای اهمیت بالایی است. اولویت دوم هم به دلیل سوابق ایتالیا و قدمت تمدن‌های دو کشور، همکاری در اجراهایی تعیین شد که به‌گونه‌ای موسیقی معنوی نامیده شود.
وی افزود: اولویت سوم، آهنگسازی مشترک است که ظرفیت تولید موسیقی را به‌خصوص در حوزه‌های دانشگاهی افزایش می‌دهد.
به‌این‌ترتیب اجرای مشترک با ارکستر جوانان جهان و مستر کلاس‌هایی با حضور بهترین استادان موسیقی کلاسیک ایتالیا برگزار شد و در حال حاضر هم تمرکز ما بر روی آهنگسازی مشترک است.
فرزاد طالبی خاطرنشان کرد:
موسیقی یک‌زبان بین‌المللی محسوب شده و بهترین ابزار دیپلماسی فرهنگی است که از آن باید حداکثر استفاده را برد، به‌خصوص از بعضی ژانرهای موسیقی که بیشتر مورد اقبال قرار دارند. امثال این اجرا که در کلیسای سانتا ماریا آچلی رم به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان به اجرا درآمد، نشان‌دهنده عمق ظرفیت موسیقی در یک همکاری بین‌المللى است. ظرفیت‌های موسیقی کشورمان بسیار گسترده است و اگر اجراها از کیفیت خوبی برخوردار باشد، می‌تواند در مهم‌ترین نقاط جهان اتفاق بیافتد. این امر تأثیر بسیاری بر روی نخبگان کشورها و درنتیجه بر روی عموم خواهد داشت.
مدیرکل دفتر موسیقی درباره نقش و سهم این دفتر در این رویداد مشترک گفت: دفتر موسیقی یک ساختار ستادی است که توانست جهت‌گیری این پروژه را به سمتی ببرد تا حداکثر منافع برای کشور حاصل شود. نگاه این دفتر نرم‌افزاری است و وارد حوزه اجرایی نمی‌شود. البته موضوع همکاری‌های بین‌المللی و صدور مجوز اجراهای مشترک موسیقی با هنرمندان خارجی توسط دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود. این دفتر سعی دارد همکاری‌های بین‌المللی ایران در بخش موسیقی به سهولت و درعین‌حال دقت و در مسیر صحیح انجام شود.
علی‌اکبر صفی پور: ملموس بودن همان دیپلماسی هنر است
صفی پور نیز درباره نحوه حضور افراد گفت: این کار در حقیقت ویژه‌برنامه‌ای برای اجرای آیینی سرودهایی بود که می‌توانست برای مردم ایران و ایتالیا از منظر اعتقادی مهم باشد. یکی از بندهای تفاهم‌نامه پنج‌جانبه، این بود که ما به سمت اجراهایی برویم که محتوای مذهبی و اعتقادی دارند. بر همین اساس با آقای جورانا که خود رهبری ارکستر جوانان جهان را بر عهده دارد و استاد دانشگاه ساپینزا است کار مشترکی از قطعات ایران و ایتالیا را انتخاب کردیم و قرار شد مجریان آن جوانانی از ایتالیا به‌علاوه گروه کر ارکستر سمفونیک تهران باشند. این اقدامی از زبان هنر برای گفت‌وگوی ادیان با یکدیگر بود، همان‌طور که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز بیان کردند. از طریق سازمان فرهنگی و ارتباط اسلامی و دیگر موسسه‌ها گفت‌وگوی‌های مختلفی در حوزه نزدیکی ادیان به یکدیگر انجام می‌گیرد، اما سطح آن‌ها بیشتر دانشگاهی و علمی است. مطرح کردن این مسائل از زبان هنر آن را برای عموم مردم قابل‌فهم می‌کند.
وی افزود: زبانی که مردم دنیا بدون نیاز به مترجم می‌توانند آن را بفهمند، زبان هنر است. برای این‌که بتوانیم در سطح وسیع‌تر با هر فردی در هر سطح علم و دانش صحبت کنیم باید از زبان هنری استفاده نماییم. از سوی دیگر کشورها برای این‌که شناخت بیشتری از یکدیگر پیدا کنند باید دستاوردهای هنری‌شان را برای یکدیگر ملموس کنند. ملموس بودن همان دیپلماسی هنر است، موجب می‌شود علاوه بر افراد سیاسی اهالی فرهنگ و هنر نیز با یکدیگر تعامل کنند و حرف بزنند. اهالی فرهنگ و هنری که فهم و استقبال عمومی از آن‌ها بسیار بالا است. با توجه به همین موسیقی گستره وسیعی برای انتخاب کشوری که اهالی فرهنگ تمایل دوستی با آن را دارند، فراهم می‌کند. کشور ما در دنیا بیش از این‌که صنعت معروفی داشته باشد از جهت موسیقی معروف است. پس ما باید آن را به همه‌جا برسانیم.
او درباره برنامه‌های آتی رودکی هم گفت: به‌طورقطع بازهم نظیر این برنامه‌ها را خواهد داشت. در حال مذاکره و تلاش هستیم تا مسائل را نهایی کنیم. این کار، کار تعطیلی برداری نیست و ادامه خواهد داشت. امیدوار هستیم در ادامه تعامل با کشورهای دیگر و نقاط مختلف دنیا باشد تا شناخت متقابل ما را افزایش بدهد.
رازمیک اوحانیان: این دیپلماسی بسیار اثرگذار بود و باید ادامه داشته باشد
اوحانیان هم درباره تجربه خود از این اتفاق گفت: در رابطه با همکاری فرهنگی دو کشور ایران و ایتالیا برنامه‌ای ترتیب داده شد که گروه کر ارکستر سمفونیک تهران با همکاری ارکستر جوانان جهان کنسرتی داشته باشند. بسیار خوشحال هستم که موقعیتی فراهم شد تا بتوانیم توانایی‌های موزیسین‌ها و نوازندگانمان را نشان بدهیم و در رده بین‌المللی ظاهر شویم. در این نوبت قرار شد قطعه “کجایید ای شهیدان خدایی” ساخته هوشنگ کامکار که از قطعات انقلابی است با تنظیم جدید خود آهنگساز برای ارکستر زهی و کر، اجرا کنیم. در اجرای کلیسای سانتا ماریا رم کلیه سفیران، اشخاص حقیقی و فرهنگی حضور داشتند و دیدیم که تا چه اندازه اجرای ما مورد استقبال گروه‌های دیپلماتیک، اجتماعی و هنری قرار گرفت و بازتاب گسترده‌ای در ایتالیا داشت. خیلی خوشحال شدیم که بارها ایتالیا که ازنظر موسیقی حرفی برای گفتن دارد از اجرای گروه کر و رهبرشان، آقای دامیانو جورانا، بارها از گروه کر تجلیل کرد و گفت کار آن‌ها در سطح بین‌المللی است. از طرف دیگر آن‌ها در ایران امکانات ما را برای پیشبرد اهداف فرهنگی نظیر سالن مناسب و مخاطبان خوب مشاهده کردند. این امر تبلیغ خوبی برای توانایی‌های ما بود.
این رهبر در پایان نیز گفت: این‌یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی بود که در چند سال اخیر رخ داد و بسیار می‌تواند حضور ایران را در چنین جشنواره‌ها و اجراهایی پررنگ‌تر کند. تمامی موزیسین‌ها و ارگان‌های اروپایی از این پس پیگیر موزیسین‌های ایرانی خواهند بود و به دنبال آن‌ها خواهند آمد. این دیپلماسی بسیار اثرگذار بود و باید ادامه داشته باشد.
به‌عنوان نتیجه‌گیری می‌توان گفت این همان چیزی است که ارکسترهای موسیقی در ایران همواره به آن احتیاج دارند، کما این‌که تجربه‌های قبلی نشان داده که هر وقت فضای ارکستر سمفونیک تهران را حواشی در برگرفته، اتفاقات مثبت ارکستر تحت شعاع حواشی آن قرارگرفته است. با توجه به این‌که ارکستر سمفونیک تهران در یک سال اخیر اجراهای زیادی را روی صحنه برده و درعین‌حال اجراهایش همچنان مخاطب دارد، انتظار می‌رود با همین روند به کار خودش ادامه بدهد و در این مسیر اتفاقات بهتری را هم تجربه کند.
