کوتاه شدن دست دلالان با خرید ساز از کارگاه‌های ساز سازی

یک استاد ساخت سازهای سنتی با بیان اینکه خرید ساز از کارگاه‌های ساز سازی دست دلالان را کوتاه می‌کند، گفت: در این صورت سود حاصل از فروش، عاید سازنده می‌شود، همچنین ارتباط خریدار با سازنده ساز، می‌تواند به رفع سریع اشکال احتمالی در سازها نیز کمک کند.

حسین سلطان‌زاده: منطقه‌ی آذربایجان شرقی، با بیان اینکه از سال ۶۲ ساز سازی را شروع کرده‌ام، اظهار کرد: کارم را ابتدا با ساخت ساز ترکی شروع کردم و در ادامه به ساخت سازهای ایرانی روی آورده‌ام.

وی در خصوص مشکلات اقتصادی حاکم بر هنر سازسازی گفت: قیمت همه‌ی مواد اولیه‌ی ساخت ساز سیم یا چوب ساخت کاسه، در مدت کوتاهی به طور گزافی افزایش یافته است و هشت سالی می‌شود که ساخت‌سازهایی مثل هارپ و چنگ را به دلیل افت توان بدنی و مشکلات اقتصادی کنار گذاشته‌ام و اکنون فقط به ساخت سازهای عود و قانون مشغول هستم.

سلطان‌زاده گفت: در این ۳۵ سال از سوی فرهنگ و ارشاد اسلامی و میراث فرهنگی برای توسعه‌ی کارگاهم حمایتی انجام نشده و حتی ریالی تسهیلات در این زمینه به من پرداخت نشده است.

وی با بیان اینکه امکان توسعه و ایجاد شغل در این کار وجود دارد، گفت: باتوجه به عدم حمایت از سوی دستگاه‌های مربوطه، کسی راغب به خدمت گرفتن کارگر و اشتغال‌زایی نبوده؛ چرا که با استخدام کارگر بیمه‌ی فعلی کارفرما متوقف می‌شود و باید به صورت آزاد و خویش‌فرما خود را بیمه کنیم که هزینه‌ی زیادی داشته و خارج از توان است.

این استاد ساخت سازهای سنتی با بیان اینکه نظارتی در بازار خرید و فروش بر قیمت ساز وجود ندارد، بیان کرد: البته وجود چنین نظارتی ممکن نیست؛ چرا که هر کس به نسبت دست رنج خود، روی ساز قیمت می‌گذارد.

وی در پاسخ به این سئوال که «آیا سازهای تولیدی را صادر هم می‌کنید؟» اظهار کرد: سازهای تولیدی را به اکثر شهرهای ایران ارسال می‌کنم و تا کنون به کشورهای خارجی نظیر دبی هم به صورت غیرمستقیم صادرات ساز انجام داد‌ه‌ام.

سلطان‌زاده با اشاره به این که در گذشته گیتار هم می‌ساخت، گفت: ۱۷ سال پیش برای ساخت گیتار «دو دسته‌ی آکوستیک کلاسیک» گواهی ثبت اختراع دریافت کرده‌ام و ساز ابداعی‌ بنده مورد تایید و توجه مدیر فنی شرکت «یاماهای ژاپن» قرار گرفته بود، اما به دلیل وجود سازهای خارجی در بازار، مدتی است ساخت گیتار را رها کرده‌ام.

وی اضافه کرد: اکنون ساخت اکثر سازها ماشینی شده و سرعت تولید نسبت به گذشته بسیار افزایش یافته است، اما هنری که برآمده از دل نباشد هنر نیست، صنعت است.

این استاد ساخت سازهای سنتی اظهار کرد: برای استانداردسازی ساخت سازهای ایرانی سه سال مطالعه و تحقیق کرده بودم و حاصل آن یک کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای شد، اما با دخالت برخی از مسئولان وقت، آن کتاب به نام شخص دیگر و در شهر دیگری ثبت شد!.

وی با اشاره به اینکه ساخت ساز سختی‌های زیادی دارد، تصریح کرد: کسی که این هنر را انتخاب می‌کند، باید در نظر داشته باشد که هنرمند به جان می‌رسد نه به مال. اگر ۳۵ سالی که صرف ساختن ساز کرده‌ام را در هر صنعت دیگری گذاشته بودم الان شرایط بهتری داشتم اما به عشقم پایبند مانده و سختی‌های آن را به جان خریدم.

سلطان‌زاده در خصوص آسیب‌های جسمانی این کار گفت: چوب توت که بیشترین استفاده را در سازسازی دارد از نظر تفکیک‌های آزمایشگاهی، ۱۹۳ نوع ماده شیمیایی دارد که یکی از محرزترین ماده‌ی شیمیایی آن سیانور است و چون به صورت املاح در چوب وجود دارد، به مرورآثار تخریبی خود را بروز می‌دهد.

وی در پایان افزود: مشکلاتی از قبیل آسم، نارسایی قلب، گرفتگی‌های عضلانی، حساسیت‌های پوستی و مشکلات ریوی در کمین سازندگان ساز است و همچنین همه‌ی ابزارهای ساخت، خطرناک و بدون محافظ هستند که کار با آن‌ها جان هنرمندان را در معرض خطر قرار می‌دهد.